19 okt. 2017
Tieners die foto Onur deelden, komen niet voor rechter
ENSCHEDE. De schok was groot. In februari pleegde de 14-jarige Onur uit Enschede zelfmoord nadat een naaktfoto van hem, die hij zelf had gemaakt en aan een meisje had verstuurd, bleek te zijn verspreid via Instagram. Het Openbaar Ministerie (OM) maakte deze week bekend dat het de zaak tegen de drie minderjarigen die de foto verstuurden, voorwaardelijk seponeert.
Als zij zich twee jaar lang houden aan de voorwaarden die hun zijn opgelegd, ziet justitie af van vervolging. Hoe die voorwaarden luiden, zegt het OM niet. De ouders van Onur lieten via een familielid aan
De Twentsche Courant Tubantia dat ze het niet eens zijn met de beslissing van het OM. Zij willen nu via het gerechtshof vervolging afdwingen.
Is een voorwaardelijk sepot terecht?
Advocaat Richard Korver die veel slachtoffers van zedenzaken bijstaat, vindt dat justitie de voorwaarden bekend moet maken. ,,In het kader van een afschrikkende werking lijkt het mij dienstbaar als het OM zegt hoe die voorwaarden luiden. Kinderen moeten de bibbers krijgen, en die krijgen ze alleen maar als ze weten wat de gevolgen zijn. De maatschappij moet een signaal afgeven; denk na voordat je zoiets doet. Je kunt mensen enorm beschadigen.’’
In de ogen van de voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten, Cindy Koole, lijkt het OM de zaak ,,heel redelijk’’ te hebben afgehandeld. Ze spreekt over een ,,passende afdoening; het is een les voor de meisjes, maar voorkomt dat ze voor het leven getekend zijn met een straf voor een zedendelict. Ik begrijp de ouders ook, die het niet zwaar genoeg vinden. Zij hebben zelf levenslang.’’
Volgens de wet is het versturen van naaktfoto’s of andere seksueel getinte foto’s van kinderen via smartphone, tablet of computer (‘sexting’ geheten) verspreiding van kinderporno en dus een zedendelict. Koole: ,,Met een strafblad voor een zedendelict kan een 14-jarig meisje geen politieagent, beveiliger of juf meer worden. Bij de aanvraag van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) die nodig is voor zulke beroepen, blijft zo’n veroordeling je een leven lang achtervolgen. Een VOG wordt dan geweigerd.’’
Koole probeert altijd een veroordeling voor een zedendelict te voorkomen. Ze ziet in haar praktijk veel jongeren die eerst iets doen en dan pas nadenken. Dat hoort bij hun leeftijd. Het zijn pubers. Hun hersens en dus ook het geweten zijn pas volledig ontwikkeld als ze 23 jaar zijn, stelt ze. ,,Tot die tijd zijn ze eigenlijk min of meer niet volledig toerekeningsvatbaar. Daarom is er ook het jeugdstrafrecht. Het gebeurt zo vaak dat jongeren een naaktfoto naar elkaar sturen, zonder dat ze nadenken over de impact die dat kan hebben. Waarschijnlijk hebben deze meisje ontzettend veel spijt van wat ze hebben gedaan.’’
Bijzonder hoogleraar mediaopvoeding Peter Nikken, verbonden aan het Nederlands Jeugdinstituut, constateert: ,,Als je met kinderen hierover praat snappen ze best dat je dit soort dingen niet moet doen, maar in de praktijk drukken ze toch heel snel op die knop. Dit soort gedrag hoort bij hun ontwikkeling. Ze hebben behoefte om te experimenteren, de hormonen spelen op, en dan denken ze niet altijd even goed na.’’
In zijn eigen praktijk heeft Korver meegemaakt dat een 19-jarige jongen is veroordeeld voor ‘sexting’. Hij kreeg een taakstraf voor het versturen van naaktfoto’s van zijn vriendin aan een andere vriendin. Zij verspreidde de beelden onder schoolgenoten. Dit minderjarige meisje kreeg geen straf, aldus Korver. Hij heeft de zaak voorgelegd aan het Europese Hof. ,,Ik wil mij voorzichtig uitdrukken, maar het lijkt er een beetje op alsof meisjes in dit soort zaken anders worden aangepakt dan jongens.’’
Het OM zegt bij de beoordeling te hebben gekeken naar de vervolgingsrichtlijnen voor sexting en het belang van de minderjarige verdachten. Ze kunnen strafrechtelijk gezien alleen verantwoordelijk worden gehouden voor het versturen van de foto, niet voor het de zelfgekozen dood van Onur. ,,Wij begrijpen de emotie van de ouders, maar we hebben hier ook te maken met kwetsbare minderjarige verdachten’’, aldus de woordvoerder. Vermoedelijk bestaan de voorwaarden uit onder meer het volgen van een cursus en begeleiding via de jeugdreclassering.
Koole noemt de termijn waarop de voorwaarden gelden, twee jaar lang, opvallend. Normaal gesproken geldt bij een sepot onder voorwaarden voor minderjarigen vaak een periode van een half jaar tot een jaar.
In de richtlijnen van het Openbaar Ministerie staat dat afbeeldingen in veel gevallen worden gemaakt ,,vanuit seksuele interesse voor leeftijdsgenoten, vanuit een jeugdige impuls om te flirten, te daten te experimenteren met seks. In dat geval is geen sprake van kwaadwillende gedrag’’, aldus het OM. Wanneer beelden online worden gezet, is degene die dat doet strafbaar. De wijze waarop de belangen van de persoon op de afbeelding zijn geschaad - zijn de beelden bijvoorbeeld onder druk of dwang gemaakt - is leidend bij de afweging om wel of niet te vervolgen, vermelden de richtlijnen.
Downloads
Download hier artikel NRC Handelsblad