OM pakt exploitanten van 'illegale gokzuilen’ aan

De rechter in Almelo buigt zich over een internationaal syndicaat dat illegale gokzuilen exploiteerde. Er zouden miljoenen mee gemoeid zijn.

Door Merijn Rengers en Annette Toonen

ENSCHEDE/ALMELO. Het Openbaar Ministerie verdenkt een syndicaat met vertakkingen naar Duitsland, Servië en Turkije van het door heel Nederland exploiteren van illegale gokzuilen – computers waarmee buitende reguliere kanalen om kan worden gewed op voetbalwedstrijden.

Dat bleek maandag tijdens een regiezitting in de rechtbank van Almelo. Twee van origine Turkse mannen worden daarbij verdacht van het faciliteren van illegaal gokken op sportwedstrijden, witwassen en belastingontduiking. Zij zouden gokzuilen hebben geëxploiteerd in Enschede, Hengelo, Deventer, Utrecht, Arnhem en Amsterdam, – onder meer in Turkse cafés, een video- en tabaksshop, een kiosk en een belhuis.

Bij het duo werd vorig jaar beslag gelegd op bankrekeningen, onroerend goed en auto’s ter waarde van één miljoen euro. In kluizen in woningen in Enschede werd ruim 300.000 euro gevonden. Hoofdverdachte Edip D. (45), woonachtig in het Duitse Gronau, had bij zijn aanhouding 45.000 euro cash op zak.
Rolluiken gesloten

Justitie begon het onderzoek naar de twee na een aangifte door de Kansspelautoriteit
(Ksa). Die beboette een Enschedese stichting, waar D. voorzitter van is, in december 2014 vanwege „de gelegenheid die daar was geboden tot gokken met een gokzuil zonder merkteken van toelating”.

Deze Stichting Trefcentrum Brinkstraat had officieel tot doel „het onderdak bieden aan personen en kleine groepen met gemeenschappelijke sportieve en recreatieve belangen”. D. kreeg eerder al een boete van 18.000 euro voor vergelijkbare activiteiten in Deventer.
Bij het pand aan de Brinkstraat in Enschede zijn inmiddels de rolluiken gesloten en zitten de lamellen dicht. Er is al een tijdje weinig activiteit, vertellen naaste buren.

In februari 2013 vonden de Ksa, gemeente Enschede, politie en Belastingdienst hier bij een onaangekondigde controle een illegale gokzuil, compleet met ticketprinter en ‘ombouwkast’ met invoersystemen voor papiergeld en munten. De computer stond open op „een internetpagina voor het afsluiten van sportweddenschappen”. Er lagen inzetboekjes van (het in Duitsland legale) Happy Bet, blijkt uit het Sanctiebesluit van de Ksa.

D. werd in april 2016 samen met medeverdachte Mustafa A. uit Enschede aangehouden tijdens een grootschalige justitieactie. Vijftien woningen en bedrijfspanden in Nederland, Duitsland en Oostenrijk werden toen doorzocht.
De Ksa heeft diverse bezwaren tegen de gokzuilen. Niet alleen wordt ermee de Wet op de kansspelen overtreden, ook „de betrouwbaarheid van de apparatuur en de software kan niet worden gecontroleerd. Bovendien kan geen aandacht worden besteed aan het voorkomen van gokverslaving en het spelen door minderjarigen. Er is geen financiële verantwoording over de inkomsten”, aldus de dienst in 2015.

Volgens het Fenomeenonderzoek gokzuilen uit 2015, uitgevoerd in opdracht van de Ksa, zijn de zuilen vooral te vinden in cafés met een vaste klantenkring, belwinkels en bij stichtingen die op papier een ideëel doel hebben. De gelegenheden zijn vaak in handen van mannen me teen Turkse achtergrond. Ook de spelers zijn meestal van Turkse afkomst, aldus het rapport. 35 procent voor de caféhouder Sommige uitbaters geven aan dat ze gokzuilen plaatsen op verzoek van hun klanten. De plaatsing is een bijverdienste. Cafébazen krijgen een vast bedrag voor de zuil, variërend van 100 tot 500 euro per zuil per maand, plus een percentage van de winst: 35 procent voor de caféhouder, 65 procent voor de zuileigenaar.

Uit het rapport blijkt dat tussen januari 2010 en april 2015 446 illegale gokzuilen zijn aangetroffen, door heel Nederland. Lokale handhavers hebben niet altijd grip op de illegale gokactiviteiten, waarin naar schatting jaarlijks 37miljoen euro omgaat. „Als we er één dicht doen, gaat er ergens anders één open”, beklaagt een wijkagent zich in het onderzoek uit2015. Er is „gewoon veel geld te verdienen”.

De twee verdachten bagatelliseren hun betrokkenheid. Eén van hen zei in oktober 2014 tijdens een hoorzitting van de Ksa dat er aan de Brinkstraat slechts sprake was van „een klein kansspel”. Onder deelnemers die voetbaluitslagen voorspelden zouden prijzen verloot worden als laptops, horloges of een fiets – goederen met een waarde beneden de grens waarboven kansspelbelasting betaald moet worden. „Net als een bingo”, zei D. maandag tijdens een schorsing in de Almelose rechtbank.

Bij de zitting stelden de verdachten dat zij niet ‘gelinkt’ konden worden aan locaties waar volgens het OM illegaal werd gegokt. De inhoudelijke behandeling van de zaak laat zeker nog tot eind 2017 op zich wachten.