Veluwe pakt verloederde vakantieparken aan

Agenten aan de deur bij een van de caravans in Epe.   Annette Toonen

In de strijd tegen verloederde vakantieparken op de Veluwe treedt de gemeente Epe op tegen park De Beekhorst. Binnenkort treffen partijen elkaar voor de rechter. ,,Heus, het is hier geen Fort Oranje.’’


Epe. Wasgoed wappert aan de lijn. In een plastic kweekbak staan plantjes te ontkiemen, om ze later in de tuin te poten. Jannie Hogeboom (75) opent de deur van haar stacaravan. Echtgenoot Lammert (78) komt ook aangelopen, afwaskwast in de ene hand, schuim op de andere. Sinds 1992 zijn ze eigenaar van dit chalet op De Beekhorst in Epe, een vakantiepark dat te boek staat als een ,,crimineel broeinest’’.

,,Ja, erg, hè’’, zegt Jannie. Ze nodigt uit om binnen te komen. ,,Als wij vertellen dat we op De Beekhorst zitten, reageren mensen: ‘O, God, zitten jullie dáár!’’’ Dat het hier crimineel zou zijn, is onzin. Overal gebeurt wel eens wat.’’

Volgens de gemeente Epe is op chaletpark De Beekhorst, grenzend aan bos en heide, sprake van illegale huisvesting van Poolse en Roemeense arbeiders. Bij een controle in 2016 zijn wapens, munitie en een illegale drankstokerij gevonden. Er werden vijf arrestaties verricht. In november sloot burgemeester Hans van der Hoeven (VVD) een van de chalets voor een half jaar omdat er de drug ghb was aangetroffen.

De gemeente Epe wil met de aanpak van dit park een voorbeeld stellen. ,,We willen het signaal afgeven aan andere parken, dit tolereren wij niet’’, citeerde dagblad de Stentor een jurist van de gemeente. Parkeigenaar Bert van Zuuk (68) voelt zich oneerlijk behandeld: ,,Wij worden naar de knoppen geholpen.’’

Parken zoals De Beekhorst zijn er meer, op de Veluwe en in andere delen van het land. Op de Veluwe zijn grofweg 50 tot 75 van de 500 vakantieparken in de loop van de jaren afgegleden, volgens Vitale Vakantieparken, een project ter verbetering van recreatieterreinen op de Noord-Veluwe. Op deze parken is de plaats van vakantiegangers ingenomen door gescheiden mannen en vrouwen, (ex-)criminelen, arbeidsmigranten, mensen die uit hun huis zijn gezet of nergens een betaalbare woning kunnen vinden. Er is sprake van criminaliteit en overlast.

Dat op de Veluwe veel verouderde parken te vinden zijn, is historisch te verklaren, meent Rob van den Hazel, programmaleider Vitale Vakantieparken. ,,De Veluwe is een mooi gebied. Toen het toerisme begin vorige eeuw opkwam, was dit een van de eerste, echte vakantiegebieden van Nederland.’’

Volgens Mieke Dings, die de geschiedenis van vakantieparken onderzocht, is tot in de jaren 90 de aanleg van parken in Nederland gestimuleerd, terwijl de markt verzadigd was. De overheid heeft zo zelf bijgedragen aan de problemen, constateert zij. Nieuwe parken drukten verouderde parken uit de markt. Op zoek naar andere inkomsten, besloten sommige eigenaren hun accommodatie te verhuren of te verkopen aan mensen die er zijn gaan wonen. Programmaleider Van den Hazel: ,,Het mocht niet, maar niemand lette erop.’’

Nu wel. In elk geval op De Beekhorst. Twee tot drie keer per week loopt er een controleur rond, vertellen eigenaar Van Zuuk en zijn zoon Michael (29). ,,Kan maar zo zijn dat-ie er vanavond is.’’ De man speurt rond bij chalets, klopt bijna overal aan, maakt foto’s van geparkeerde auto’s.

De tachtig Poolse en Roemeense migranten die Van Zuuk had gehuisvest, hebben de afgelopen weken zijn park verlaten. Met tegenzin. Ze moesten voor 1 april weg zijn, of eigenlijk al voor 1 januari. Van Zuuk kon niet anders dan ze het park afsturen; hij heeft voor 270.000 euro aan boetes (dwangsommen) gekregen van de gemeente wegens de huisvesting van werkmigranten. Binnenkort dient daarover een rechtszaak. Hij hoopt dat de boetes worden kwijtgescholden, nu hij heeft gedaan wat de gemeente wil. Anders gaat Van Zuuk failliet. Dan is hij alles kwijt. Zijn bedrijf, huis, pensioen.

Op De Beekhorst woont nog één migrantengezin uit Roemenië. Ook dat moet over enkele dagen weg zijn. Deze maandag (23 april) staan er vier politieagenten voor de deur van de stacaravan van de Roemenen. Ze kloppen aan. Een vrouw wordt meegenomen, verdacht van winkeldiefstal. Een klein meisje slaat vanachter het raam haar vertrek gade.

In 25 jaar tijd zag het echtpaar Hogeboom het park veranderen. Vroeger kenden Jannie en Lammert Hogeboom iedereen. De meeste recreanten kwamen bijna elk weekeinde en elke vakantie naar het park. Je ging bij elkaar op de koffie, legde een kaartje in de kantine of ging samen biljarten, vertelt Lammert. ,,Nu biljart ik alleen nog met Van Zuuk zelf.’’ Ingelijste kleurenfoto’s aan de wand in hun caravan getuigen van die tijd; mannen en vrouwen zitten lachend bij elkaar.

Van Zuuk kocht het park 24 jaar geleden. Daarvoor werkte hij voor uitzendbureaus als opzichter en projectleider in de elektrotechniek. De eerste twaalf jaar kreeg hij de camping ,,moeiteloos vol, zonder één advertentie.’’

De jaren daarna werd dat moeilijker; de gemeente Epe controleerde steeds strenger op illegaal wonen. ,,Zo hebben ze de vakantiegangers weggejaagd’’, zegt Van Zuuk. ,,Die wilden niet elke twee weken de vraag beantwoorden, wat doet u hier? Toen zijn we in 2012 zelf stacaravans gaan aankopen en verhuren. Daar kwam veel volk op af: Polen, Roemenen, Hongaren, Nederlanders’’, zegt de eigenaar aan tafel in de kantine/restaurant van het park, terwijl hij een sigaret rookt.

Nu wil hij van de accommodatie af; De Beekhorst staat te koop. 
Het terrein oogt verloederd; de coniferenhaag tussen de percelen moet geknipt. Veel caravans, veertig in eigendom van Van Zuuk zelf en de overige ruim veertig in bezit van particulieren, zijn verouderd. Bij een caravan die was bewoond door migranten, liggen autowielen en een uitlaatpijp in het hoge gras. ,,Polen en Roemen zijn niet zo netjes met de wagens’’, merkt zoon Michael op.

Sommige percelen zijn leeg, omgewoeld. Stoeptegels steken omhoog uit hopen zand. Op andere lege kavels getuigen een vijver of bolboompjes van ooit met zorg aangelegde tuinen. De caravans die op al deze kale plekken stonden, zijn door eigenaren weggehaald. ,,In polonaise hebben ze De Beekhorst verlaten’’, verzucht zoon Michael. Zijn vader: ,,We zijn nu druk bezig om het allemaal op te ruimen.’’

Van Zuuk vindt zijn park niet verloederd en ook niet crimineel. ,,Heus, het is hier echt geen Fort Oranje (de vanwege illegaliteit en criminaliteit ontruimde camping in Noord-Brabant, red.). Daar staan wij ver vanaf.’’

Over het gesloten chalet met de drugs is ,,valse informatie’’ verstrekt, stelt hij. Meerdere keren is ghb aangetroffen, maar toen de burgemeester overging tot sluiting, wist hij dat de caravan al weken leeg stond. De bezwaarschriftencommissie van de gemeente oordeelde dat de burgemeester zijn besluit ,,onvoldoende had gemotiveerd’’.

De wapens zijn die gevonden, waren een zwartkruit geweer (met vergunning, volgens Van Zuuk), een luchtdrukpistool en ‘een werpster die aan de muur hing, als souvenir meegenomen uit Tsjechië’. Dus dat valt reuze mee, vinden vader en zoon. De wijnstokerij zat er acht jaar. Niemand die er iets van zei, volgens Van Zuuk. Ook de controleurs niet.

Caravaneigenaar Jannie Hogeboom neemt het op voor Van Zuuk: ,,Die mensen uit Roemenië mogen hier wel aan het werk, werk dat Nederlanders niet willen doen, maar waar ze moeten wonen? Daar denkt niemand over na.’’ De meeste migranten die op het park verbleven, hadden emplooi bij slachterijen in de buurt. Waar ze nu wonen? Van Zuuk heeft geen idee.

Jannie en Lammert Hogeboom peinzen er niet over om ook te vertrekken. Lammert: ,,Ik wil hier niet weg. Het is hier prachtig. Zolang het kan, blijven we hier. We hopen dat het niet dicht gaat. We kunnen goed overweg met de eigenaar.’’

Het echtpaar verblijft zeven maanden per jaar in Epe en vijf maanden per jaar in Spanje. Officieel staan ze ingeschreven in Wezep, waar ze een flat hebben. ,,Kijk, hier’’, wijst Jannie Hogeboom naar de foto van een modern appartementengebouw. ,,De bovenste woning op de hoek is van ons. Zie je dat balkon? Daar kun je eigenlijk alleen maar zitten. Hier in Epe is Lammert lekker bezig in de tuin, blijft hij fit.’’ De controleur, meestal in gezelschap van twee beveiligers, slaat op zijn ronde hun caravan altijd over.

Bij een jonge bewoonster (37) verderop - geen naam, want ‘we moeten de gemeente maar niet te veel informatie geven’ - staat de controleur wel regelmatig op de stoep. Ze is net gescheiden en in afwachting van de verkoop van de woning, waar haar ex woont, is ze tijdelijk neergestreken op het park. ,,De man die hier langskomt, waarschuwt mij telkens: ‘Vandaag of morgen word je eruit gestuurd.’ Hij oefent druk uit, maar pas als ik een brief van de gemeente krijg, neem ik het serieus. Tot die tijd ben ik blij dat ik hier terecht kan.’’

De gemeente Epe wil tot de rechtszitting niet ingaan op vragen. Ze verwijst naar een
eerder persbericht. Daar staat in dat Van Zuuk ,,al ruim tien jaar weet dat permanente bewoning op zijn park niet is toegestaan. Toch heeft hij de afgelopen vier jaar bewust mensen permanent gehuisvest in chaletjes en daar flink aan verdiend. (…) Hij heeft het probleem zelf gecreëerd.’’  

Van Zuuk vindt het een ,,schandalig’’ bericht. ,,De gemeente wist overal van. Hoezo flink verdiend? Ik heb geen inkomen meer, ik leef van de hulp van anderen.’’ De parkeigenaar heeft er grote moeite dat de elf gemeenten op de Veluwe die participeren in Vitale Vakantieparken niet één lijn trekken: ,,Neem Putten. Daar is met goedkeuring van de gemeente een park speciaal voor werkmigranten.’’


​- Gemeenten op de Veluwe en de provincie Gelderland bekijken of het mogelijk is verloederde vakantieparken op te kopen en ‘terug te geven’ aan de natuur.
De provincie heeft daarvoor vier miljoen euro beschikbaar gesteld. Dat geld wordt gestoken in een Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken. Elf Noord-Veluwse gemeenten besluiten de komende maanden of zij hieraan ook willen bedragen.

De elf (Apeldoorn, Barneveld, Ede, Elburg, Ermelo, Epe, Harderwijk, Heerde, Nunspeet, Oldebroek en Putten) zijn al enkele jaren bezig verouderde vakantieparken aan te pakken. Ze proberen permanente bewoning tegen te gaan. In een aantal gemeenten wordt streng gecontroleerd.

,,Met vier miljoen euro kunnen we een goed begin maken, maar het is niet genoeg’’, voorziet Rob van den Hazel, programmaleider bij Vitale Vakantieparken, de organisatie die de sanering en verbetering van parken begeleidt. ,,Ook eigenaren zelf zullen bereid moeten zijn te investeren.’’

Behalve het opkopen van parken, zou de ontwikkelingsmaatschappij het geld ook kunnen gebruiken om parken samen te voegen, ze een andere functie te geven (bijvoorbeeld als woonwijk) of ze te verbeteren. Van den Hazel voorziet dat 100 parken de komende tien tot vijftien jaar zullen verdwijnen.

Om eigenaren te helpen bij de modernisering van hun park, zet Vitale Vakantieparken ook ‘kwaliteitsteams’ in met experts op het gebied onder meer recreatie en marketing.

Strenge controles op vakantieparken hebben in Putten ( 61 parken met 2695 huisjes) al geleid tot verbetering. ,,Er wordt weer geïnvesteerd, we zien meer vakantiegangers’’, zegt Arjan Stokreef, handhavingsjurist in Putten.

Om te zorgen dat onder meer arbeidsmigranten kunnen worden opgevangen, heeft de gemeente Putten tot 2023 150 plaatsen beschikbaar op camping Kolthoorn. Daarna wordt het terrein ontruimd en teruggegeven aan de natuur.

Ook andere gemeenten in Nederland kampen met verouderde parken. In de provincies Drenthe en Overijssel (regio Vechtdal) wordt gekeken hoe de verpaupering daar kan worden gestopt.

Hoeveel verloederde parken er in Nederland zijn, is onbekend. Volgens architectuurhistoricus Mieke Dings zijn er ongeveer 1500 ‘huisjesterreinen’ in Nederland.
 
 

Downloads
Download hier artikel nrc.next