toonentekst
27 juni 2016

Meer geld nodig voor kanjermonumenten

Meer geld nodig voor kanjermonumenten
  Rijksdienst vastgoed

Provincies luiden de noodklok: zonder extra rijksgeld voor rijksmonumenten dreigt verval.


Enschede. In 2007 viel hartje Arnhem een brokstuk naar beneden. Een plaat van de met tufsteen beklede toren van de eeuwenoude Eusebius had losgelaten. Nadere inspectie leerde dat beelden waren gebarsten en platen loszaten. De omgeving van de kerk moest worden afgezet met hekken.

Twee jaar later begon het herstel dat tot op de dag van vandaag duurt. In april dreigde de restauratie, nog niet eens halverwege, te moeten worden stilgelegd vanwege geldgebrek. Met een ‘noodverband’ van één miljoen euro door provincie en rijk kunnen de steenhouwer en aannemers nog doorwerken tot het einde van het jaar. ,,Op een laag pitje, dan’’, meldt Petra van Stijn, bestuurslid van de Stichting Eusebius Arnhem.

,,Ondertussen hopen wij op een oplossing. Die moet komen van het rijk. Er zijn aparte fondsen nodig voor dit soort monumenten’’, zegt ze. Het kost nog 20 miljoen euro om de Eusebius weer in goede staat te brengen.

De Eusebius is één van de rijksmonumenten waar snel geld voor op tafel moet komen, volgens Fleur Gräper, gedeputeerde in Groningen en portefeuillehouder cultureel erfgoed namens de koepelorganisatie van provincies, het Interprovinciaal Overleg (IPO). Ook Paleis Soestdijk, de Domkerk en -toren in Utrecht, het station in Middelburg en de Sint-Janskathedraal in Den Bosch zijn dringend toe aan (verdere) restauratie. ,,Met een kanjermonument blijf je bezig’’, zegt gedeputeerde Henri Swinkels (SP) van Noord-Brabant. 

Ook is de komende vijf jaar een rijksbijdrage nodig voor onder meer de restauratie van Amsterdam Centraal Station (geschatte kosten 50 miljoen), het deels leegstaande en in verval geraakte kloosterdorp Steyl in Venlo (26 miljoen), opgericht om missionarissen op te leiden en uit te zenden, en de kapel Saint Louis in Oudenbosch (3,5 miljoen), ook wel ‘klein Rome’ genoemd. In de kapel hangt een net om de brokstukken op te vangen die van het plafond vallen.

In totaal heeft het IPO een lijst gemaakt met 36 beeldbepalende nationale monumenten die restauratie behoeven, maar waarvan de provincies de financiële lasten niet alleen kunnen dragen. Schatting van de totale kosten van het herstel: 373 miljoen euro.
De inventarisatie van de knelpunten volgt op het besluit in 2012 om de verantwoordelijkheid voor de 62.000 rijksmonumenten over te dragen van de rijksoverheid naar de provincies. De rijksoverheid stelt jaarlijks 20 miljoen euro beschikbaar aan provincies voor restauratie van al die objecten. Provincies, eigenaren, fondsen en/of sponsors betalen ook mee.

Daarnaast is dit jaar 71 miljoen euro subsidie beschikbaar voor onderhoud van rijksmonumenten zoals kerken, molens en fabrieken, uit te geven door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

,,Het is de afgelopen jaren gelukt om meer externe fondsen te organiseren, maar dan nog heb je als provincie aanvullend budget nodig’’, zegt Gräper. ,,Want zelfs twee keer 20 miljoen is niet genoeg voor één groot te restaureren rijksmonument. Met de acht miljoen extra die de rijksoverheid in 2016 en 2017 overweegt beschikbaar te stellen, ben je 95 jaar verder voordat je die 36 objecten hebt gerestaureerd. Als de provincies meefinancieren, dan heb je het ook nog steeds over een periode van 45 jaar. Dat kan de bedoeling niet zijn. Dan lopen we het risico dat ze in verval raken.’’

Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kondigde in april in antwoord op Kamervragen over de Eusebius aan dat ze na de inventarisatie van de knelpunten wil ,,spreken over een gezamenlijke aanpak’’. Vandaag is er een gesprek tussen een delegatie van de provincies en de minister over de lijst. Een woordvoerder van het ministerie meldt dat op basis van die inventarisatie in september een besluit wordt genomen.

Volgens Gräper is het bedrag van 373 miljoen euro een reële inschatting op basis van onderzoek. Maar alleen voor de Eusebiuskerk en de Domtoren waren concrete offertes voorhanden.

Hoe het gat te overbruggen tussen de beschikbare 20 miljoen voor alle rijksmonumenten en de honderden miljoenen die op korte termijn nodig zijn voor 36 ‘kanjermonumenten’? Gräper: ,,Ja, dat is een goeie vraag.’’ Het ministerie van OCW reageert: ,,Op basis van de inventarisatie kijken wij naar het budget.’’

Gedeputeerde Swinkels noemt een mogelijke handreiking van het ministerie van vier miljoen euro extra per jaar een lachertje. ,,Alleen al in Brabant zijn voor de drie meest urgente projecten 40 miljoen euro nodig, waarvan de rijksoverheid vijf tot tien miljoen euro voor haar rekening zou moeten nemen.’’ Gedeputeerde Patrick van der Broeck van Limburg vindt het ,,knap zuur’’ dat de provincies wel de verantwoordelijkheid voor de rijksmonumenten hebben gekregen, maar nauwelijks budget.

PvdA-Tweede Kamerlid Jacques Monasch die samen met een fractiegenoot Kamervragen stelde over de Eusebiuskerk, wil eerst de gegevens van de provincies afwachten voordat hij reageert.

Downloads
Download hier artikel NRC Handelsblad
08 sept.
Ex-Booking.com-ondernemer werkt aan ontwikkelcampus batterijopslag
05 sept.
Niemand had ooit iets gemerkt van wietplantages
07 aug.
Oud-personeel NAVO-depots kampt met afbrokkelende tanden
07 aug.
Afbrokkelende tanden, hoe kan dat nou?
03 aug.
Ouders komen spreekkamer niet in
02 aug.
Profrondemagazine Almelo
30 juli
Joodse gemeente moet weg uit Deventer synagoge
21 juli
VDL wil Siemens Hengelo overnemen
12 juli
Onbegrip over keuze voor vergoeding SMA-medicijn tot 9,5 jaar
10 juli
Aramese genocide lag te gevoelig, kreeg ze te horen
15 juni
Onlinemagazine Dichtbij
05 juni
Ex-defensiepersoneel voelt zich 'afgescheept met flutbedrag'
04 juni
Zieke ex-werknemer defensie: 'Die verf stonk als de hel'
02 juni
RIVM: Personeel defensie niet goed beschermd tegen chroom-6
01 juni
Duizendknoop nog lang niet uitgeroeid
08 mei
Veluwe pakt verloederde vakantieparken aan
19 april
Foodhal is einde synagoge Deventer
23 maart
Denk is 'ultieme integratie'
22 maart
Je zal er maar bovenop wonen
22 maart
Eén zetel voor Denk Enschede
20 maart
Onlinemagazine Dichtbij
08 feb.
Hoe poppodium Atak failliet kon gaan
02 feb.
Eigen mening, dan ook eigen partij
19 jan.
Was doorstart modeketen Tuunte vooropgezet?
18 jan.
Airport Twente laatste rustplaats voor vliegtuigen
03 jan.
Proef met ‘lossere’ bijstand begonnen
01 jan.
2018
19 dec.
Dichtbij, magazine De Twentse Zorgcentra
19 dec.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
09 dec.
Magazine INN'twente
06 dec.
Jaren celstraf geëist voor fraude ex-directeuren Rendo
16 nov.
'Wethouder moet beseffen dat hij beïnvloedbaar is'
14 nov.
'Circus' Pegida bedankt burgemeester
08 nov.
Asbest opruimen is 'knetterhard' werken
02 nov.
Raad Ede zet vraagtekens bij ambitieus plan kunsthal
31 okt.
Wethouder Arnhem overleeft motie van wantrouwen
19 okt.
Tieners die foto Onur deelden, komen niet voor rechter
17 okt.
Wederopstanding Polaroid
13 sept.
B. wist op het nippertje te ontkomen
12 sept.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
01 sept.
Wat staat Marcouch te doen in Arnhem?
01 aug.
Waarschuwing voor criminele infiltratie gemeenteraden
27 juli
Lekkages bij zoutfabriek AkzoNobel, alweer
20 juli
Magazine Profronde Almelo
04 juli
Vliegveld Teuge in voortbestaan bedreigd
29 juni
Dichtbij, magazine De Twentse Zorgcentra
21 juni
Magazine INN'twente
15 mei
Eerst dronken dan toch weer burgemeester
22 april
Politie brak inval Vak-P voortijdig af
11 april
Vak-P: wel baas in eigen huis
06 april
Na tascontrole mag je stemmen
31 maart
Tweede leven voor luchtmachtbasis
24 maart
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
15 maart
Dichtbij, magazine De Twentse Zorgcentra
07 feb.
OM pakt exploitanten van 'illegale gokzuilen’ aan
07 feb.
Een zesje voor Pauline Krikke als burgemeester Arnhem
31 jan.
Tobben met Koopgarant
01 jan.
2017
23 dec.
Magazine Dichtbij
20 dec.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
14 dec.
Magazine INN'twente
13 dec.
Treinongeval Dalfsen door inschattingsfout hoveniers
01 dec.
Vonnis Herman du B. 'gele kaart' voor de staat
28 nov.
Barmhartige vliegeniers van Teuge
10 sept.
Du B. opnieuw voor de rechter, nu voor drugszaak
03 sept.
Oorlogsveteranen in actie voor 'iconisch' hotel
02 sept.
Justitie onderzoekt lekkages AkzoNobel
02 sept.
Dode bomen door lekkages AkzoNobel
10 aug.
Een nieuwe baan? Meestal niet
10 aug.
Oudere ex-V & D’ers moeizaam aan de slag
08 juli
'De zusters zijn kwaad'
07 juli
Dichtbij, magazine De Twentse Zorgcentra
27 juni
Meer geld nodig voor kanjermonumenten
14 juni
Laatste strohalm voor vluchtelingen met psychische problemen
13 juni
Onlinemagazine WGV Zorg en Welzijn
24 mei
Thuishulpen Vérian gaan het zelf doen
04 mei
Celstraf en tbs voor doden nicht Mariska
28 april
Burgemeester blikt terug op Heumensoord
28 april
Laatste vluchtelingen verlaten Heumensoord
29 maart
Onlinemagazine De Twentse Zorgcentra
23 maart
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
18 maart
Een muur vol vacatures voor ex-V & D'ers
16 maart
'Verschrikkelijk zoals de Eusebius erbij staat'
15 maart
Het komt nooit meer goed na monstertruckongeluk
26 feb.
Mag trage hoogwerker het spoor over?
24 feb.
Thuishulpen Bronckhorst 'gered'
18 feb.
Ineens een zwart gat in de binnenstad
10 feb.
Nooit meer een Heumensoord
21 jan.
Virus is zo verspreid in asielopvang
11 jan.
Verhuizing ziekenhuis 'militaire operatie'
01 jan.
2016
17 dec.
Opvang van niks in 'beautiful country'
17 dec.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
16 dec.
Actievoeren als tweede natuur
15 dec.
Onlinemagazine De Twentse Zorgcentra
29 nov.
'Medewerkers en cliënten TSN zijn de klos'
25 nov.
Gatenkaas na 80 jaar zoutwinning in Hengelo
24 nov.
Hier stopt de trein straks niet meer
30 okt.
Protest tegen azc Enschede ‘duur feestje van de democratie’
28 okt.
Rechtbank: gemeente zat fout met vergunning voor stunt monstertruck
15 okt.
Statenleden: stop injectie afvalwater in Twentse bodem
14 okt.
Officier: 'Er was nul komma nada ruimte voor monstertruck'
14 okt.
Opvang Heumensoord is 'no good'
09 okt.
Ex-burgemeester Ommen heeft spijt van diefstal
05 okt.
Niemand zag hoe diep Jim zat
03 okt.
Slapen met een zwarte lap als deur
30 sept.
Onlinemagazine De Twentse Zorgcentra
22 sept.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
17 sept.
Haaksbergen zat fout, maar wie gaat betalen?
11 sept.
Kroepoek en rozijnen in gastvrij Apeldoorn
05 sept.
Uit liefde in actie voor vluchtelingen
29 aug.
Twente verzet zich tegen mogelijke sluiting rechtbank Almelo
27 aug.
Dankzij tunnel sneller over 'karrespoor' naar Zwolle
21 aug.
Werkstraf voor moeder die keel lerares dichtkneep
13 aug.
Wie wordt nieuwe partijvoorzitter D66? Demmers of Beerten?
06 juli
Koopzondag splijtzwam in christelijke gemeenten
29 juni
Zaak ex-neuroloog naar Hoge Raad
25 juni
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
19 juni
Opluchting bij ex-neuroloog na vrijspraak
18 juni
Ex-neuroloog hoeft cel niet in
06 juni
'Ik had eerder meer door het stof moeten gaan'
29 mei
Oliewinning Drenthe ligt al weken stil
28 mei
Burgmeester Haaksbergen weg na monstertruckongeluk
21 mei
Opnieuw zes jaar cel geëist tegen ex-neuroloog
02 mei
Brein ex-neuroloog is 'gatenkaas'
24 april
Giethoorn, het dorp dat elke Chinees gezien moet hebben
23 april
Oliewinning gestopt na lekkage pijp
30 maart
Wethouders Zutphen willen volledig salaris
24 maart
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
19 maart
Alsof conducteur boksbal is
07 maart
Nog minstens een maand bezig met de griep
02 feb.
Vier miljoen liter ongenoegen verdwijnen dagelijks in Twentse bodem
15 jan.
Gingen Arnhemmers op jihad of vakantie?
01 jan.
2015
31 dec.
Haaksbergen herstelt van truckdrama
19 dec.
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
18 dec.
Opzet of toch niet? Hoger beroep ex-neuroloog Jansen begint
10 dec.
Opnieuw klap voor regionale journalistiek
03 nov.
'Ze hebben ons maar laten aanmodderen'
27 okt.
Johan V. leefde als God in Frankrijk
04 okt.
Woon!
19 sept.
Ook nu nog werkt Defensie met chroom-6
12 sept.
Toch niet pensioen opeten in Enschede
10 sept.
Eerst pensioen opeten, dan pas bijstand
09 sept.
'Niet mobiel bereikbaar zijn, is niet van deze tijd'
03 sept.
'Medewerkers Defensie willens en wetens blootgesteld aan chroom-6'
03 sept.
Ook oud-medwerkers andere Defensieonderdelen ziek
21 aug.
Ouders zien Steve Jobs School niet zitten
13 aug.
Verontruste yezidi's krijgen geen gehoor meer in Noord-Irak
07 aug.
Oud-medewerkers mogelijk ziek door werk in NAVO-depots
30 juni
'Hier wás nooit mond-en-klauwzeer'
24 juni
Minder winkels, wen er maar aan
15 juni
Bestuurdersmagazine WGV Zorg en Welzijn
22 mei
Eén stomme opmerking kost wethouder baan
18 april
Oud-inspecteurs voelen zich onterecht gedaagd
17 april
'Ik red me wel'