02 sept. 2016
Dode bomen door lekkages AkzoNobel
Bomen in de omgeving van een recente lekkage sterven af.
​Buurtbewoners zijn verontwaardigd over lekkende leidingen van zoutproducent AkzoNobel. ,,Je staat versteld van de impact op de natuur.’’
Hengelo. Toen de vrouw uit Hengelo haar hond uitliet, zag ze het; het maïsveld vlakbij haar huis was ondergelopen. Het was 3 juli. De mais lag plat, er borrelde brak water op. Het kon niet anders of er was iets mis met een ondergrondse pijpleiding van AkzoNobel, dat in de omgeving van Hengelo en Enschede zout uit de bodem haalt. De fabriek ligt dicht bij haar woning.
Inmiddels is de dode maïs verwijderd, het vervuilde land afgegraven, en zijn bomen en planten in de omgeving aan het afsterven. Bladeren van imposante eiken zijn bruin geworden - nog te vroeg voor de tijd van het jaar. Brandnetels in de sloten die ook waren volgestroomd met zout water, zijn zwart.
De strakke heg bij haar huis kleurt is aangetast. De vraag is of haar notenboom het er levend vanaf zal brengen. Een deskundige van Boom, KennisCentrum voor Bomen - door AkzoNobel ingeschakeld voor een inventarisatie van de schade - heeft haar geadviseerd de boom de kans te geven te herstellen. Haar echtgenoot: ,,Je staat versteld van de impact op de natuur.’’
Lekkages stapelen zich op
Buurtbewoners maken zich zorgen. Deze lekkage, in een transportleiding op een diepte van anderhalve meter, volgt op de recente ontdekking van lekkages in vijf boorputten, dieper in de grond. In één put lekte bij schroefverbindingen diesel weg tussen 1987 en 1989 op een diepte van 54 en 97 meter, en in de jaren daarna nog pekel. De lekkage is mei 2015 ontdekt en zou pas in mei 2016 zijn gemeld aan het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).
Inmiddels doet AkzoNobel onderzoek naar alle 550 putten. Deze week bracht de toezichthouder naar buiten dat zich in de jaren 2014, 2015 en 2016 in totaal 28 lekkages hebben voorgedaan op en buiten het fabrieksterrein. Al in 2014 vond SodM het tijd voor beter onderhoud en betere inspecties bij AkzoNobel. ,,De vraag is nu of AkzoNobel voldoende doet’’, aldus een woordvoerder. De situatie is urgent, wat SodM betreft. AkzoNobel zelf zegt ook bezorgd te zijn; inspecties zijn opgevoerd, meer onderdelen worden preventief vervangen.
In de buurt groeien de twijfels; de lekkages stapelen zich op. Hoe zit het met het toezicht? Is SodM niet te laks? En AkzoNobel? Is de multinational wel eerlijk? Is het bedrijf nog betrouwbaar?
Stop met opslag olie in zoutcavernes
Voorzitter Bart Overbeek van de Vereniging Behoud Twekkelo, het gebied tussen Hengelo en Enschede waar AkzoNobel veel boorputten heeft, stelt dat ,,de honden er geen brood van lusten; lekkages die dertig jaar lang niet zijn ontdekt. Dat geeft geen hoop voor de opslag van gasolie in lege zoutcavernes.’’
In november is AkzoNobel begonnen met de opslag van gasolie in twee lege zoutcavernes onder een industrieterrein in Enschede, deels bedoeld voor de nationale strategische voorraad. Overbeek: ,,Nu je dit weet, moet je daar gewoon mee stoppen. Je kunt wel zeggen dat het allemaal veilig is, maar blijkbaar kan het toch zomaar gaan lekken.’’ Hij citeert een woordvoerder van waterleidingbedrijf Vitens: ,,Het is niet de vraag óf een leiding gaat lekken, maar wanneer.’’
Onder het land van Overbeek bevindt zich één caverne. Op zijn percelen zijn drie boringen en staan drie van de vele zouthuisjes met puntdaken die zo kenmerkend zijn voor het landschap tussen Enschede en Hengelo. AkzoNobel betaalt hem daar jaarlijks 970 euro voor.
Op winningslocaties gaat water de grond in en komt pekel naar boven die via leidingen naar de fabriek gaat. Daar wordt het water verdampt zodat het zout overblijft. Sinds 1918 wordt er zout gewonnen uit Twentse bodem.
Het gesprek dat de vereniging onlangs had met de locatiedirecteur van AkzoNobel stelde Overbeek niet gerust. ,,Daar werd gezegd dat het leidingsysteem verouderd is en dat het nog wel vaker zal gebeuren. Ja, de winning hier onder Twekkelo is uitgeput, dus het zal zakelijk gezien niet interessant zijn om veel te investeren’’, concludeert hij. ,,Blijkbaar moeten we het accepteren, maar ik vind dat moeilijk.’’
Ze herpoten en dan mopper ik wat
Arnold Enklaar, mede-eigenaar van landgoed Het Stroot (zeventig hectare met acht zouthuisjes, een pijpleiding onder de grond en één van de vijf lekkende boorputten) is het gewend dat bomen en gewassen doodgaan door het pekelwater. ,,Iedereen in de buurt weet dat er telkens wel weer ergens een leiding lek is. Het is vervelend, maar niet wereldschokkend. Dan komen ze van AkzoNobel wat herpoten en dan mopper ik wat. Niet rampzalig, maar ook niet leuk. Wel jammer dat AkzoNobel de leidingen niet dicht weet te houden.’’
Bovengrondse vervuiling graaf je af, maak je schoon en je zet er nieuwe aanplant neer, vinden Overbeek en Enklaar. Ze zijn vooral bezorgd over de vervuiling met dieselolie in de diepte. ,,Want onder de grond… daar heb je geen zicht op. Wie weet hoe erg het daar is?’’, zegt Overbeek.
Akzonobel betreurt lekkages
AkzoNobel betreurt de lekkages. Het bedrijf reageert per e-mail: ,,Waar lekkages zijn ontstaan, repareren we die direct. In overleg met het bevoegd gezag stellen we een saneringsplan op en voeren dan uit. Indien nodig vervangen we bomen en gewassen.’’
Downloads
Download hier artikel NRC Handelsblad