05 juni 2018
Ex-defensiepersoneel voelt zich 'afgescheept met flutbedrag'
Oud-personeel van NAVO-depots dat is blootgesteld aan chroom-6, is blij met excuses van defensie, maar boos over de schaderegeling.
ENSCHEDE. Staatssecretaris Barbara Visser (VVD, Defensie) maakte maandag excuses en erkende fouten in de chroom-6-zaak, maar de financiële regeling waar ze mee kwam, valt slecht bij oud-personeel van de NAVO-depots dat is blootgesteld aan het kankerverwekkende chroom-6. Zij reageren boos en teleurgesteld. ,,Wij accepteren dit niet’’, zegt oud-personeelslid Giel Blom.
De regeling, tot stand gekomen in overleg met de vakbonden, voorziet in een vergoeding aan oud-medewerkers die op vijf voormalige NAVO-depots in de grensstreek zijn blootgesteld aan chroom-6, een kankerverwekkende stof die in de (grond-)verf zat voor legervoertuigen. Het gaat om bedragen voor immateriële schade (smartengeld) van 5000 tot 40.000 euro en een eenmalig vast bedrag van 3850 euro voor de materiële schade, zoals kosten in verband met de ziekte.
Blom, van 1984 tot 2000 meewerkend voorman in het NAVO-depot in Brunssum, voelt zich ,,afgescheept met een flutbedrag’’. Ook heeft hij er grote moeite mee dat de regeling niet geldt voor mensen met bijvoorbeeld blaas- en slokdarmkanker en immuunziekten. Of deze ziektes het gevolg zijn van blootstelling aan chroom-6 acht het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), dat maandag een rapport uitbracht over de chroom-6-zaak, niet wetenschappelijk bewezen. Zelf heeft Blom astma (wel erkend), evenwichtsstoornissen en constante pijnen. Hij keek met veertien oud-collega’s live mee met de persconferentie over het langverwachte RIVM-rapport en de reactie daarop van Visser. Blom: ,,De sfeer was beneden de maat.’’
Ook Henk Coort, voormalige tankmonteur in Brunssum en Eygelshoven (1984 tot 2006) en voorzitter van de Stichting Gedupeerden Gevaarlijke Stoffen NL-POMS, is niet tevreden over de hoogte van de bedragen en het feit dat mensen buiten de boot vallen. Van de 300 oud-defensiemedewerkers die letselschade-expert Yme Drost vertegenwoordigt, kunnen er 45 een beroep doen op de regeling, schat hij. Hij vindt een materiële schadevergoeding van 3850 laag, zeker voor nabestaanden waar met het verlies van de partner een inkomen is weggevallen. Hij kondigt aan te gaan procederen.
Uit het RIVM-rapport dat vrijdag al uitlekte in onder meer NRC blijkt dat defensie tekort is geschoten in de zorg voor zijn personeel. Medewerkers zijn niet goed genoeg beschermd tegen chroom-6, terwijl binnen Defensie al vanaf 1973 bekend was dat de verf risico’s met zich meebracht. Er werkten van 1984 tot 2006 tussen de 2000 en 3000 mensen op de depots voor opslag en onderhoud van NAVO-materieel. Vooral monteurs, lassers, spuiters en stralers liepen risico’s, bij bijvoorbeeld het schuren, slijpen en lassen.
Waarom krijgen mensen met maagkanker wel een vergoeding en die met slokdarmkanker niet? Volgens RIVM-coördinator Ronald van der Graaf is de kans op schade groter als chroom-6 langer op een bepaalde plaats in het lichaam zit. ,,In de maag kan chroom-6 daardoor eerder kanker veroorzaken dan in de slokdarm.’’ Coort bij wie in 2010 slokdarm- en maagkanker werd ontdekt, vindt het onzin: ,,Dat chroomstof zit in je speeksel en gaat via je slokdarm naar je maag.’’
Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair Defensiepersoneel, begrijpt de boosheid. ,,Maar er moet een verband zijn tussen blootstelling en ziekte. Het RIVM is niet in staat gebleken die causaliteit aan te tonen bij bepaalde ziektes. Causaliteit is juridisch en wetenschappelijk nodig om een vergoeding te kunnen geven.’’ Oud-personeel kan volgens hem aanspraak maken op de regeling en gelijktijdig een juridische procedure beginnen. Overigens wordt wel het geld dat al via een coulanceregeling is uitbetaald, verrekend met het immateriële deel van de vergoeding. Defensie heeft sinds 2015 al 2,5 miljoen betaald uitgekeerd aan 360 slachtoffers.
Volgens Siewert Lindenbergh, hoogleraar privaatrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam is een vergoeding via de civiele rechter alleen mogelijk als er bewijs is dat de ziekte komt door het werk. ,,Als je dat niet kunt bewijzen, wordt een claim afgewezen.’’ Hij begrijpt de boosheid, maar, zegt hij, het is niet reëel om defensie te llaten betalen voor ziektes waarvan je niet kan vaststellen dat ze het gevolg zijn van de blootstelling. Het maximale bedrag van 40.000 euro doet hem vermoeden dat is gekeken naar de hoogte van de uitkering bij asbestkanker als gevolg van blootstelling aan asbest: rond 60.000 euro.
Letselschadeadvocaat Rob Bedaux bij wie zich 120 gedupeerden hebben gemeld, verwacht dat het toegegeven van fouten door de defensie de juridische procedure die hij al een tijdje voert gemakkelijker maakt. Hij voorziet zelfs dat mensen die niet ziek zijn, maar bang zijn om dat te worden, in aanmerking kunnen komen voor een vergoeding via de rechter. ,,Ik heb goede hoop dat de rechter op grond van dit rapport komt tot vaststelling van aansprakelijkheid voor iedereen.’’
Het RIVM doet nog onderzoek naar de blootstelling aan chroom-6 op andere defensielocaties, zoals werkplaatsen bij lucht- en landmacht en de marine, en naar CARC, de coating van legervoertuigen.
Bij defensie wordt op bepaalde locaties nog met chroomhoudende verf gewerkt, maar dat gebeurt nu veilig, volgens Visser. Woensdag en zaterdag wordt het oud-personeel op locaties in Roermond en Almelo geïnformeerd over de regeling.
Downloads
Download hier artikel nrc.next