'Niet mobiel bereikbaar zijn, is niet van deze tijd'

Woensdag is in Den Haag een hoorzitting over het slechte mobiele bereik, dat zich vooral voordoet in de grensstreek. ,,112 niet kunnen bellen, is te gek voor woorden.''

Een slagaderlijke bloeding in een bos bij Winterswijk en alarmnummer 112 is niet mobiel te bereiken. Een brand in een paardenstal vlakbij de Duitse grens. Geen mobiel bereik. Vlam in de pan in Zeeland. Ook hier geen mobiel bereik.
Onacceptabel, vinden veel bewoners van gebieden met een slechte mobiele ontvangst. Ook zij willen met hun mobiel 112 kunnen bellen en nog liever zouden zij altijd mobiel bereikbaar willen zijn.

,,Niet mobiel bereikbaar zijn, is niet meer van deze tijd’’, zegt Herman Haamberg, bestuurslid van de buurtschapsraad Lattrop/Brecklenkamp. Als hij digitaal bankiert, moet hij eerst naar met zijn mobieltje naar buiten rennen om de code te ontvangen en dan snel weer naar binnen om de cijfers in te voeren. ,,En dan maar hopen dat ik niet opnieuw hoef in te loggen.’’

Woensdag houdt de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken een hoorzitting over dit onderwerp. 

Hoeveel mensen zijn niet mobiel bereikbaar in Nederland?

Volgens gegevens van KPN, de grootste aanbieder van mobiele telefonie, gaat het om 50.000 tot 60.000 mensen die in huis met hun mobieltje 112 niet kunnen bellen omdat ze geen bereik hebben. Buitenshuis heeft een gebied ter grootte van 60.000 voetbalvelden geen mobiele dekking via KPN, ongeveer één procent van het oppervlak. Telecombedrijven zijn verplicht ‘elkaars’ 112-meldingen door te geven.
Niet alleen grensregio’s kampen met problemen. Ook op de Veluwe en in de gemeenten Vaals en  Zaltbommel (vooral de plaatsen Nieuwaal en Zuilichem) ervaren bewoners moeilijkheden. Zelfs de Amsterdamse Jordaan is een witte vlek. Daar was verzet tegen een nieuwe mast. Dat maken providers wel vaker mee; mensen willen bereikbaar zijn, maar geen mast met antennes in hun buurt.

In de gemeente Zaltbommel bijvoorbeeld schaarde het college zich achter het afwijzende advies van de welstandscommissie voor plaatsing van een mast. Toen een andere locatie was gevonden bij een tuinder lag de bank, als financier van het bedrijf, dwars. De waarde van het onroerend goed zou erdoor verminderen, vertelt oud-CDA-gemeenteraadslid Engelina van Steenbrugge-Spiering ,,Toen er weer een andere plek was gevonden, wilde KPN niet meer.’’

Hoe is het probleem op de agenda van de Tweede Kamer gekomen?

Een enquête over slechte bereikbaarheid in delen van de gemeente Zaltbommel leidde in februari tot Kamervragen. Zangeres Marga Bult bracht het onderwerp landelijk onder de aandacht nadat in maart op de boerderij van haar broer en moeder in het Twentse Lattrop brand was uitgebroken in een paardenstal en een stagiaire er niet in slaagde met haar mobiel 112 te bereiken. Bult: ,,Te gek voor woorden.’’

Na een oproep op Facebook en Twitter stroomde haar mailbox vol. Ze maakte een zwartboek, dat ze aan de Tweede Kamer overhandigde. Als ze woensdag spreekt op de hoorzitting zullen er tientallen streekgenoten aanwezig zijn. Ook leverde een recente oproep van regionale omroepen aan luisteraars honderden melding op over slecht mobiel bereik.

Heeft het slechte bereik levens gekost?

Die vraag is volgens deskundigen niet te beantwoorden.

Is 100 procent mobiel bereik in Nederland mogelijk?

100 procent dekking is niet mogelijk, volgens Agentschap Telecom. VVD-minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie antwoordde op Kamervragen: ,,Er zullen altijd plekken zijn waar men niet kan bellen met een mobiele telefoon, zoals in bosrijk gebied of parkeerkelders. Ook zijn weersomstandigheden van invloed. Daarnaast kunnen antennemasten niet zomaar overal worden geplaatst. In grensregio’s speelt dat afspraken zijn gemaakt met buurlanden over de sterktes van de signalen van de netwerken.’’  Volgens KPN staan er in de grensgebieden gemiddeld meer masten dan elders in het land, maar staan ze ,,zachter’’ afgesteld omdat ze niet mogen interfereren met buitenlandse aanbieders.

Waartoe zijn de aanbieders van mobiele telefonie verplicht?

Bij Agentschap Telecom vinden ze het heel vervelend dat telkens wordt gesproken over een verplichte dekking van 95 procent. Dat was vroeger zo, maar nu niet meer. De minister stelt dat er geen dekkingseisen zijn opgenomen in de vergunningen die zijn verleend aan providers. Dekkingseisen passen niet in het beleid dat toetreding van nieuwe aanbieders wil stimuleren, een wens van de Tweede Kamer. ‘Uitrolverplichtingen’ zijn er wel - per frequentie verschillend - maar daar wordt al aan voldaan. 

Wat zijn oplossingen?

De Tweede Kamer zal niet gemakkelijk terug kunnen komen op afspraken met providers - vergunningen zijn net afgesloten voor een periode tot 2030. Meer masten plaatsen, kost geld; in dunbevolkte gebieden is dat niet zo snel terugverdiend. De overheid moet maar meebetalen, vindt telecomdeskundige Raymond Bouwman van Rabión Consulting. ,,De overheid zou met een deel van geld dat is verdiend met de frequentieveilingen een speciaal fonds kunnen oprichten voor de financiering van onrendabele communicatie.’’

Telecomexpert Hendrik Rood (Stratix Consulting) ziet ook mogelijkheden in verbetering van de breedbandverbinding zodat het mogelijk wordt op het eigen erf een kastje te plaatsen waarmee op die plek mobiel bereik is. Andere optie: (buurt-)bewoners zouden gezamenlijk in betere breedbandverbindingen kunnen investeren, of in de aanleg van een mast. Dat kan via een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI), waardoor de investering fiscaal aftrekbaar is. 

Opstelten adviseert bewoners een vaste lijn te houden.

‘Elektrogevoeligen’  tegen beter bereik

Het streven naar beter mobiel bereik stuit op weerstand bij ‘elektrogevoeligen’. Het Kennisplatform Elektromagnetische Velden en Gezondheid heeft VVD-minister Henk Kamp van Economische Zaken erop gewezen dat ‘elektrogevoeligen’ bezorgd zijn over de wens overal 112 te kunnen bellen. Het zal leiden tot vermindering het aantal stralingsluwe plekken, vrezen zij. ,,En dat zijn nu juist de plekken waar zij graag verblijven’’, aldus de voorzitter van het Kennisplatform in de brief. 

Downloads
Artikel in NRC Handelsblad