Opzet of toch niet? Hoger beroep ex-neuroloog Jansen begint

De nieuwe advocaat van ex-neuroloog Jansen vindt dat zijn cliënt te zwaar is gestraft door de rechtbank. In hoger beroep vraagt hij vrijspraak.

Kan de 69-jarige ex-neuroloog Ernst Jansen, tot drie jaar celstraf veroordeeld voor het leed dat hij met verkeerde diagnoses en onjuiste behandelingen heeft aangericht, opzet worden verweten? Is er werkelijk een verband tussen de foute diagnoses en de zelfmoord van één van zijn patiënten in 2000?

Om die vragen zal het onder meer gaan in het hoger beroep bij het Gerechtshof in Arnhem in de grootste medische strafzaak ooit in Nederland. Het hoger beroep is vandaag begonnen met een regiezitting. Partijen konden onderzoekswensen kenbaar maken.

Jansens nieuwe advocaat, Peter Plasman, zal later in het proces vrijspraak vragen voor zijn cliënt: ,,Ik vind echt dat het hof er anders tegenaan moet kijken.’’ Hij bestrijdt dat er sprake is geweest van opzet, zoals de rechtbank stelt. Plasman is het niet eens met de redenering dat Jansen welbewust het risico heeft genomen op ernstige benadeling van patiënten. Het stellen van verkeerde diagnoses is inherent aan het vak van arts, meent hij.

De rechtbank acht bewezen dat Jansen zich in de periode tussen 1997 en 2004 schuldig heeft gemaakt aan het opzettelijk benadelen van de gezondheid van acht patiënten met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg, en in één geval de dood. De ex-neuroloog zei dat ze ongeneeslijk ziek waren, terwijl dat niet zo was, en behandelde ze met zware medicijnen. Hij was in die periode zelf medicijnverslaafd. Ooit werd hij gezien als een briljant en bevlogen arts met een drukke praktijk, de laatste jaren geldt hij als griezeldokter, een ‘gestoord monster’.

Plasman vindt onvoldoende aangetoond dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen de verkeerde diagnose en de zelfmoord van een de patiënten, Marianne Vial. ,,Waarom heeft deze patiënt dat besluit genomen? Het is achteraf ingevuld. Voor een strafrechtelijke veroordeling moet zoiets vast staan. Het zou kunnen dat het zo is, maar we weten het niet zeker. Er is geen afscheidsbrief waarin zij dat aangeeft.’’

Volgens de rechtbank hield Jansen bij deze patiënte tegen beter weten in en met stelligheid vast aan de diagnose Multi Systeem Atrofie (MSA). Vial dacht volgens haar nabestaanden dat ze alzheimer, MSA en mogelijk ook de spierziekte ALS had en dat ze snel zou overlijden. Ze pleegde zelfmoord de nacht nadat ze uit het ziekenhuis was ontslagen. Uit een lijkschouwing bleek geen van de drie ziektes.

Plasman stelt dat de rechtbank bij de veroordeling in februari dit jaar ,,op een heel hoge straf’’ is uitgekomen. De eis was zes jaar. Jansen is de eerste arts in Nederland die tot een onvoorwaardelijke celstraf is veroordeeld voor het maken van medische fouten. Hijzelf ervoer de veroordeling als een zware tegenslag.

Volgens Jansens advocaat is bij de strafmaat te weinig rekening gehouden met de media-aandacht, het feit dat de ex-neuroloog zijn beroep niet meer kan uitoefenen, de tijd die er zat tussen de diagnoses en het begin de rechtszaak - tien jaar - en de tijd die het Openbaar Ministerie nodig had om de zaak voor te bereiden. ,,Het OM heeft na de eerste melding zelfs een tijdje stilgezeten’’, zegt Plasman. ,,Het is een man op leeftijd en de feiten liggen ver terug in het verleden. Over het algemeen wordt daar rekening mee gehouden bij een veroordeling. Dat is hier niet gebeurd.’’

Hoogleraar gezondheidsrecht Johan Legemaate acht een vrijspraak in hoger beroep ,,niet aannemelijk, zeker gelet op de veelheid aan feiten in het dossier. Het zou mij niet verbazen als een gevangenisstraf overeind blijft. De vraag is alleen hoe lang.’’

Hoe het met Jansen gaat - voor zover bekend verblijft hij nog altijd in Duitsland - wil Plasman niet zeggen. De ex-neuroloog was vandaag zelf niet aanwezig.

+ In januari dient het hoger beroep dat ex-neuroloog Jansen instelde tegen de veroordeling van het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Het college in Zwolle bepaalde dat Jansen nooit meer mag werken als arts.

+ Datzelfde tuchtcollege heeft een van de drie oud-inspecteurs van de Inspectie voor de Gezondheidszorg die in de affaire-Jansen waren gedaagd, een waarschuwing gegeven. Een van de voormalige bestuurders van het ziekenhuis waar Jansen tot eind 2003 werkte, Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede, is berispt door het college.

+ Jansen moest eind 2003 vertrekken uit MST toen bleek dat hij medicijnen had gestolen en recepten had vervalst om in zijn medicijnverslaving te voorzien. Hij ging later in Duitse ziekenhuizen aan het werk, ook nadat hij in Nederland was uitgeschreven als arts.

+ Bij letselschadespecialist Yme Drost in Hengelo meldden zich tweehonderd slachtoffers van Jansen. Voor de rechtszaak zijn acht dossiers geselecteerd.

+ Het Openbaar Ministerie heeft in maart bekendgemaakt de voormalige bestuurders en het ziekenhuis niet te zullen vervolgen.

+ Justitie in het Duitse Mainz en Heilbronn doet ook nog onderzoek naar Jansen.

Downloads
Artikel NRC Handelsblad