'Ik had eerder meer door het stof moeten gaan'

,,Achteraf had ik eerder meer door het stof moeten gaan’’, zegt Hans Gerritsen, de vorige week opgestapte burgemeester van Haaksbergen.


Enschede. Een monstertruck die het publiek inrijdt, met fatale gevolgen. Drie doden en 28 gewonden. Het zijn drama’s waarvan je ze als burgemeester nooit hoopt mee te maken. ,,Vreselijk. Als je dat hoort, zakt de grond onder je voeten weg’’, zegt Hans Gerritsen (57 jaar).

Vorige week stapte hij op als burgemeester, nadat de Onderzoeksraad voor Veiligheid haar rapport over het ongeluk had uitgebracht en de gemeenteraad, inclusief zijn eigen PvdA, aanstuurde op zijn vertrek. Gerritsen was zich onvoldoende bewust van zijn taak, vond de gemeenteraad. Die verweet hem ook te weinig schuldbesef en een gebrek aan zelfreflectie. ,,Een ongekend hard oordeel’’, zegt Gerritsen. ,,Onverwacht hard, ook.’’

Nu ,,het stof is neergedaald’’, ruim een week na zijn vertrek, wil hij in het kantoor van zijn (externe) woordvoerder terugblikken. ,,Dat lijkt mij reëel. Drie interviews aan drie dagbladen, en daar wil ik het dan bij laten’’, zegt hij, zittend aan een lange tafel in een statige vergaderzaal, nog altijd ,,aangeslagen’’ door hetgeen hem is overkomen.

,,In de nasleep van het ongeluk hebben vooral emoties gespeeld en is er weinig recht gedaan aan de feiten’’, meent Gerritsen. Hij verwijt de gemeenteraadsleden dat ze het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, verschenen op woensdag 20 mei, ,,voor zoete koek’’ hebben aangenomen. ,,Men heeft niet of nauwelijks nog naar mij willen luisteren. Een houding die ik van de doorgaans kritische en nuchtere gemeenteraad niet ken. Ik ben er verbijsterd over.’’

De Onderzoeksraad oordeelde dat er bij alle partijen (gemeente, organisatie en truckeigenaar) onvoldoende oog is geweest voor de risico’s en dat scherpte bij de vergunningverlening heeft ontbroken. Die vergunningverlening voor het evenement met de monstertruck, was ‘gemandateerd’ aan een ambtenaar die volgens de Onderzoeksraad te veel ruimte had om dat mandaat naar eigen inzicht uit te oefenen.
Op dat rapport valt wel wat af te dingen, vindt Gerritsen. ,,Het is ongenuanceerd over de mandatering. De Onderzoeksraad introduceert een nieuwe norm voor het mandaat - namelijk dat de burgemeester er bovenop moet zitten - en past die toe op een oude werkwijze. Dat kan niet.’’

Het klinkt alsof u nog steeds bij die vergunning blijft.

,,Ik erken dat die opstelling een kille uitstraling heeft, maar ik sta er inhoudelijk nog steeds achter. Ik zie niet in dat ik iets anders had kunnen of mogen doen. In die vergunning staan wel degelijk maatregelen; tien meter afstand wordt bij stuntshows wel meer toegepast. Het is nu aan de bestuursrechter om te beoordelen of wij (het college, red.) terecht de vergunning hebben gehandhaafd.’’

Afgaande op reacties van raadsleden had u met wat meer deemoedigheid mogelijk uw baan nog gehad.

,,Ja, misschien had ik deemoediger moeten zijn. Maar ik heb twee rollen moeten combineren: die van burgervader en die van burgemeester/bestuurder. Je kunt niet twee dingen tegelijk; je kunt niet én deemoedig zijn en excuses aanbieden én de vergunning in stand houden. Achteraf had ik al in oktober, tijdens de eerste raadsvergadering over het ongeluk, meer door het stof moeten gaan, het boetekleed moeten aantrekken. Dat was beter geweest. Door vast te houden aan het juridische verhaal, ben ik vervreemd van de nabestaanden. Dat heeft afbreuk gedaan aan mijn rol als burgervader.’’

Heeft u die houding aangenomen uit angst voor schadeclaims?

,,Nee, we horen te besturen op grond van feiten. Als wij verkeerd omgaan met de belangen van de gemeente dan heeft dat financiële en juridische gevolgen. De belangen van de slachtoffers zijn hoe dan ook gewaarborgd. Het Waarborgfonds Motorverkeer neemt de schade op zich. Wie aansprakelijk is, de organisatie, de gemeente of de truckeigenaar, moet nog blijken.’’

U was eerder niet van plan af te treden, u wilde verantwoording afleggen in de gemeenteraad. Wanneer kwam die avond het besef dat aftreden onvermijdelijk was?

,,Bij het schudden van de handen voor de vergadering merkte ik al dat het niet goed zat. Zoiets voel je. Ik heb drie jaar in goede harmonie met iedereen gewerkt. Er waren goede contacten, op het vriendschappelijke af. Maar bij het begin van de vergadering hing er een totaal andere sfeer.’’

Haaksbergen staat onder preventief financieel toezicht van de provincie en de gemeentelijke organisatie is niet op orde, blijkt uit een rekenkamerrapport - Haaksbergen had zeven gemeentesecretarissen in vier jaar tijd. In hoeverre bent u slachtoffer van een slecht functionerende gemeentelijke organisatie?

,,Slachtoffer is niet het goede woord, maar ja, het is waar dat het een verwaarloosde organisatie is en dat dat een rol heeft gespeeld. We hebben stappen gezet om die te verbeteren. Ik ben daar positief over.’’ (memo)

Wat gaat u nu doen?

,,Eerst even bijkomen. Daarna wil ik mij weer verdienstelijk maken. Alle opties zijn open.’’

Downloads
Download hier artikel NRC Handelsblad